SAFETY-GÜVENLİK teknolojisinin amacı, insan ve çevre güvenliğini tehdit eden potansiyel tehlikeleri, uygun teknolojiler kullanarak ve uygulayarak minimum seviyeye indirmek ve hatta bu tehlikeleri yok etmektir. Tüm bunlar, işletmede üretim kaybı, makinelerin kullanımında zaman kaybı olmadan başarılmalıdır.

Her ülkede ,insan ve çevrenin aynı derecede korunabilmesi için uluslar arası ortak ve uyumlu kurallar uygulanmalıdır. Aynı zamanda güvenlik gerekliliklerindeki ,değişik çevre şartlarında bağlı farklılıklar da yok edilmelidir.

Dünyanın değişik bölgelerinde ve ülkelerinde güvenliği garanti altına almak için birbirinden farklı bir çok kavram ve gereklilik vardır. Yeterli güvenliği sağlamak için, hangi işin nasıl yapılması gerektiği ile ilgili yasal kavramlar ve gereklilikler sorumluluk derecelerine göre ayrılır. Örnek olarak; Avrupa ülkelerinde, uygun Avrupa standartları, yasaları ve yönergeleriyle denetlenen bir tesisin veya sistemin üreticisi ve işletici firması için ortak bazı yasal gereklilikler vardır. Diğer taraftan Birleşmiş Milletlerde bu gereklilikler bölgesel ve hatta yerel seviyelerde değişim göstermektedir. Fakat Birleşmiş Milletlerin tamamında temel bir ilke vardır; işveren, çalışanına, garantili güvenliğin sağlandığı, güvenli bir çalışma ortamı sunmalıdır.

Makine üreticilerinin veya tesis kuran firmaların dikkate alması gereken en önemli konu makinenin kullanılacağı veya tesisin işletileceği bölgedeki yasalar ve kurallardır. Örneğin, Birleşmiş Milletlerde kullanılacak ve işletilecek olan bir makinenin kontrol ünitesi, makine üreticisi (OEM) Avrupa'da olsa bile Birleşmiş Milletlerin gerekliliklerinin tümünü karşılamalıdır. güvenliği sağlamaya yönelik teknik kavramlar açık ve net teknik ilkelere dayanmalıdır.

İŞLEVSEL GÜVENLİK

Korunacak nesne veya varlık tarafından baktığımızda, güvenlik konusunu gözardı etmemiz mümkün değildir. Tehlikelerin nedenleri ve bu tehlikelerden kaçınmak için yapılan teknik ölçümler, geniş çaplı farklılıklar gösterebilir. Bunun anlamı her hangi bir farklılığın değişik güvenlik tipleri arasında oluşmasıdır. Bu durumda potansiyel tehlikenin nedenini açıkça belirlemek gerekir. Eğer güvenlik elektriksel tehlikelere karşı sağlanıyorsa "Elektriksel Güvenlik", eğer güvenlik doğru bir işleve bağlıysa "İşlevsel Güvenlik" ten söz edilebilir.

En son standartlarda bu ayırımdan ve hatta işlevsel güvenlik ile ilgili özel standartlardan söz edilmektedir. Makine güvenliği alanı (EN 954) özellikle kontrol sistemlerinin güvenlik bölümleri ile ilgilenmekte ve böylece işlevsel güvenlik üzerinde odaklanmaktadır. Pilot standart olan IEC 61508 e bağlı her hangi bir özel uygulamadan bağımsız olmak şartıyla, IEC elektrik-elektronik ve programlanabilir elektronik sistemlerin işlevsel güvenliğini ele almaktadır.

IEC 61508'e göre işlevsel güvenlik; kontrol altındaki ekipmanlar ve bu ekipmanlardan oluşan kontrol sistemleri ile ilgili genel güvenliğin bir parçası olarak tanımlanır. Bu kontrol sistemlerinin düzenli çalışması, elektrik-elektronik ve programlanabilir elektronik sistemlerde doğru işlevler kullanılmasına ve dışarıdan gelebilecek risklerin minimize edilmesi veya yok edilmesine bağlıdır. Bir makinenin veya tesisin işlevsel güvenliğini sağlamak için o makineyi veya tesisi koruyan ve kontrol eden cihazların güvenlik ile ilgili kısımlarının doğru işlevlerle çalışması, bir hata veya problem meydana geldiğinde makine veya tesisin güvenli konumda kalması veya en kısa sürede güvenli konuma geçmesi gerekir. Bunu gerçekleştirebilmek için ilgili standartlarca belirtilen bütün ihtiyaçları karşılayan ispatlanmış teknolojileri kullanmak gerekir. İşlevsel güvenliği sağlamaya yönelik bütün gereklilikler aşağıda belirtilen temel hedefler üzerine kurulmuştur.

• Sistematik hatalara engel olmak
• Sistematik hataları kontrol etmek
• Rastlantısal hataları kontrol etmek

İşlevsel güvenlik seviyesi ölçülürken üç temel öğe dikkate alınır:

• Tehlikeli hataların oluşma olasılığı
• Hata toleransı
• Sistematik hatalara engel olunarak elde edilen kalite

Bu ölçüm değişik standartlarda, değişik terimler kullanılarak belirtilir: IEC 61508'de "Safety Integrity Level" (SIL), EN 954'te "Categories", DIN V 19250 ve DIN V VDE 0801'de "Requirement Classes" (AK).

STANDARTLAŞTIRMA HEDEFLERİ

Her üretici son kullanıcının güvenliğinden sorumludur.Bu sorumluluk tesisleri kuran şirketleri veya makineleri yapan üreticileri mümkün olduğu kadar güvenliğişler yapmaya zorlar. Standartlarda güvenlik ile ilgili bütün önemli özellikler ve dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilmiştir. Bu standartlara uyarak ve bu standartlara ulaşmak için uygun teknolojileri kullanarak tesis kuran bir şirket veya makine üreticisi sorumluluğunu tam anlamı ile yerine getirmiş ve sonkullanıcılar için güvenliği garanti altına almış olur.